Met een geschiedenis van meer dan 30 jaar is Cuarteto de Nos de drijvende kracht achter Rock al Parque: "Ons publiek bestaat uit minder dan 20 mensen."

Cuarteto de Nos is ironie, humor en goede teksten, belichaamd in muziek. Ze begonnen als een driekoppige band, maar besloten zichzelf een kwartet te noemen. Ze zitten al meer dan dertig jaar in de muziekindustrie, maar hebben zich pas sinds kort toegelegd op goede melodieën. Daarvoor was Roberto Musso ingenieur en de andere leden (Ricardo Musso en Santiago Tavella) architect.
Na hun werk speelden ze in bars voor een publiek van maximaal 60 personen. Alles veranderde toen "Going to Damián's House" een wereldhit werd. Maar wie is Damián eigenlijk en waarom gaat iedereen naar zijn huis? Hij woont, net als veel andere personages in de nummers van de band, in Talo, een fictieve stad waar alle verhalen uit het verhalende universum van de groep samenkomen.
"Het is geen specifiek persoon. Ja, er is inspiratie uit het personage Demian uit Hermann Hesse's boek, maar het is ook een symbolische naam. Damián zou iedereen kunnen zijn... of zelfs iets of niemand," vertelt Roberto Musso aan EL TIEMPO.
Toen Cuarteto de Nos het huis van Damián binnenstapte, gingen ze nooit meer weg. Het werd een wereld vol deuren die hen een Latin Grammy opleverden, bijna 4 miljoen maandelijkse luisteraars en hits met wel 177 miljoen streams, zoals "Enamorado tuyo".
"Er zijn deuren waar we op klopten die niet opengingen, andere waar we doorheen gingen en waar het misging, en zelfs deuren waar we naar teruggingen, ook al hadden we beloofd dat niet te doen. Dan zijn er ook deuren die we niet eens probeerden te openen. Dat alles komt terug in het lied, en het weerspiegelt ook veel van de geschiedenis van het Cuarteto. In onze begintijd was muziek een hobby, iets erbij. Maar een paar jaar geleden werd het ons leven. Dat was een grote deur waar we doorheen gingen, of, zoals ik wel eens zeg, een poort die we gelukkig nooit hebben verlaten en waar we nog steeds enorm van genieten," blikt Roberto terug op deze krant.
Met alternatieve rock, zonder op clichématige wijze over liefde, liefdesverdriet, dood of verlies te praten, heeft de groep, momenteel geleid door zanger Roberto, erkenning gekregen in Latijns-Amerika en geestige verzen voor het nageslacht gebracht, zoals: "Hij raakte de zwangere vrouw kwijt", "Dromen brengen antwoorden, en andere keren zijn ze zo voor de hand liggend dat je ze kunt zien zonder te vragen", en "Te midden van zoveel onwaarheden zijn veel van mijn leugens al waarheden."
"Met het kwartet hebben we altijd geprobeerd af te stappen van de standaard, van wat gebruikelijk is in veel muziekgenres. Dat is het kenmerk van de band: nummers met een meer filosofische, psychologische benadering... in sommige gevallen zelfs surrealistisch. En dat heeft veel weerklank gevonden bij het publiek, vooral bij een jonger publiek", zegt de 63-jarige, die elk van de 17 albums die hij heeft gecomponeerd recenseert, om geen ritmes of thema's te herhalen als hij gaat schrijven.
Zo heeft de Uruguayaanse groep, die haar positie aan het einde van de dictatuur consolideerde, van elk programma een interessante mengelmoes gemaakt, met albums die in 1985, 2006 of 2025 zijn gecomponeerd. Elk programma bevat onconventionele thema's en steeds bizarre verhalen, maar wel verhalen waar veel luisteraars zich mee kunnen identificeren.
Hun rebelse teksten hebben de band in staat gesteld om aansluiting te vinden bij twintigers uit de jaren 80, 90 en 00. Jong blijven – in geest en houding – is altijd een van de drie sleutels tot hun blijvende relevantie geweest. De eerste: geloven in wat ze doen en muziek maken die hen bovenal aanspreekt. De tweede: er net zoveel plezier aan blijven beleven als op de eerste dag. En de derde: nieuwe generaties bereiken.
"Tegenwoordig ga je naar een Cuarteto-concert en de meerderheid van ons publiek is jonger dan 20. Dat is bizar, want veel mensen kwamen Cuarteto voor het eerst tegen toen ze jonger waren, of dat nu in Colombia was of in andere Latijns-Amerikaanse landen. Ik zou daar graag statistieken over verzamelen. Ik weet zeker dat de meesten ons als tieners ontdekten. Een sociologisch onderzoek zou op zijn plaats zijn," zegt de zanger lachend, eraan toevoegend dat hij altijd al heeft geprobeerd liedjes te schrijven vanaf zijn biologische leeftijd.
"Er zijn mensen die ons vertellen dat de liederen van het Cuarteto hun enige contact met de realiteit vormen, en dat vervult mij met trots", zegt hij.
Onder de weinige mensen die hem in bars hoorden, was Gustavo Cerati. "De erkenning van mensen zoals hij, die we altijd hebben bewonderd, is erg belangrijk. Hij hoorde ons toen we net begonnen in Buenos Aires en zei dat hij het een verademing voor de rockmuziek vond. Dat was ongeveer 18 jaar geleden. Stel je de visie voor die hij had," zegt Musso.
De wereld achter de successen van Cuarteto "Als het meisje wil lopen,
begint te lopen en valt als hij struikelt,
Je moet opstaan, want dan word je beter.
De baby blijft vooruit bewegen, de baby huilt niet."
Dit zou wel eens een van de meest romantische composities van de band kunnen zijn. Het werd geboren met Federica, de dochter van Roberto, die nu 14 jaar oud is.
"Vandaag heb ik mijn dochter nog bij haar gitaarles afgezet. Ik schreef het liedje toen ze een of twee jaar oud was. En ja, ik denk dat het een van de meest emotionele liedjes van het Cuarteto is. Ik wilde altijd dat het een balans zou hebben tussen een liefdesliedje en iets rauwers, echters," zegt Roberto.
En hij voegt eraan toe: "Ik heb er heel goed op gelet om niet in clichés te vervallen. Ik denk dat die rauwheid, die menselijkheid, het zo bijzonder maakt. Sinds het uitkwam, hebben we het altijd op shows gespeeld en het creëert een heel emotioneel moment bij het publiek. Het is anders dan veel andere nummers van Cuarteto, maar juist daarom werkt het zo goed en geeft het de show een emotionele dimensie die de ervaring verrijkt."
Van ogenschijnlijk tedere melodieën heeft deze band zich weten te ontwikkelen tot alternatieve rockanthems, zoals "Lo malo de ser buen" (Het slechte aan goed zijn), een iconisch nummer dat in heel Latijns-Amerika te horen is. Er is een fragment dat zegt: "En er is geen tegenstrijdigheid, ik zei dat ik ongelijk zou hebben/En aangezien ik ongelijk had, had ik gelijk." Dit fragment, hoewel discreet, illustreert een gedachte die Roberto al sinds zijn tijd op de ingenieursopleiding bijblijft.
"Het hangt nauw samen met de fout in de wetenschappelijke methode. Met niet bang zijn om te falen. Met experimenteren, proberen, en als er iets misgaat, opnieuw beginnen. Ik pas het toe op alles wat ik doe in het leven, inclusief muziek. Van schrijven tot repetities, we werken zo: onszelf toestaan te falen, risico's nemen zonder angst. En in werkelijkheid zijn die risico's degene die het meest hebben opgeleverd. Vaak zijn de nummers die vooroplopen, die ons doen twijfelen en ons doen afvragen: 'Hoe zullen mensen dit ontvangen?', juist de nummers die het publiek uiteindelijk het meest waardeert," aldus de zanger.
Net als dit nummer zitten de albums van het Cuarteto vol tegenstrijdigheden. Vandaar composities als " The Astronomer Who Couldn't See the Sky", "Sharks in the Woods", "Christ Hates Me" en meer, die ook vol humor zitten.
Dat is aan het veranderen. In de jaren 90 was humor explicieter. Later veranderde het in ironie, sarcasme, of gewoon een oplettende blik . Het was een manier om te breken met een formule die op een gegeven moment misschien vermoeiend zou kunnen worden, zowel voor ons als voor het publiek. En natuurlijk veranderde de wereld ook. De dingen die me in de jaren 90 inspireerden, inspireren me vandaag de dag niet meer, hoewel ik nog steeds hou van de manier waarop ze op de albums uit die tijd naar voren kwamen," zegt Roberto.
Desondanks heeft de muzikant geen spijt van wat hij eerder heeft geschreven. " Ik vind ze perfect voor hun tijd. Ik luister ook niet naar onze oude nummers; bijna nooit. Maar als ik ze daar hoor, vind ik ze fantastisch," zegt hij.
Roberto Musso, amper 60, zit vol energie om de wereld uit te dagen met pakkende teksten die luisteraars aan het denken zetten . Zijn volgende podium is Rock al Parque, het eerste grote festival dat ze bezochten buiten hun comfortzone, die zich tussen Uruguay en Argentinië bevond.
"We hebben Damián daar in première laten gaan, toen mensen ons nog nauwelijks kenden, en nu sluiten we een van de avonden af. Het is prachtig om te zien hoe alles zich heeft ontwikkeld", herinnert Musso zich.
Maria Jimena Delgado Díaz
eltiempo